استقلال و تولد کشور لتونی:

جمهوری لتونی در سال 1918 در ساحل دریای بالتیک بنیان نهاده شد و اعلام استقلال نمود. اما استقلال این کشور از ان زمان تاکنون بخاطر دو جنگ جهانی مخدوش شده تا اینکه نهایتا همزمان با پایان جنگ سرد، تظاهرات و استقلال طلبی مردم لتونی اوج گرفت و کشور لتونی هر روزه شاهد تظاهرات مردمی ان کشور برای دستیابی به استقلال خود بود. این خواست عمومی که در قالب تظاهرات مختلف عینیت یافته بود، نهایتا به نتیجه رسید و در سال 1991 همزمان با اعلام رسمی استقلال لتونی، دولت روسیه نیز این استقلال را به رسمیت شناخت و کشور لتونی مجدداً پا به عرصه جهان گذارده عضوی جدید از سازمان ملل گردید. بخاطر انکه تولد و استقلال لتونی اصالتا و ابتدائاً به 18 نوامبر سال 1918 بازمیگردد، روز 18نوامبر به عنوان روز ملی لتونی اعلام گردیده است.

لتونی با جمعیتی قریب به 1.9 میلیون نفر، یکی از سه کشور بالتیک و در ساحل این دریا، یکی از شمالی ترین کشورهای جهان و در شمال اروپا قرار دارد که با کشورهای استونی، لیتوانی، روسیه سفید و روسیه هم مرز می باشد. هوای این کشور در تابستان معتدل بوده دارای زمستان های سرد می باشد. قریب نیمی از سرزمین لتونی با جنگل پوشیده شده و بیش از سه هزار دریاچه و 12 هزار رودخانه زیبایی خاصی به لتونی داده است. بالاترین ارتفاع در کشور لتونی ارتفاعات گایزینا  (Gaiziņa Kalns)است که 312 متر از سطح ابهای ازاد بالاتر است. این منطقه در غرب شهر مادونا قرار دارد.

پرچم کشور:

 

پرچم کشور به رنگ قرمز تیره است که در میانه ان، یک نوار سفید رنگ وجود دارد. سابقه این پرچم به قرن 13 برمیگردد و از این منظر یکی از قدیمی ترین پرچم های دنیاست. سابقه پرچم لتونی به جنگهای قبائل لتونی در قرن سیزدهم میلادی منتسب است که در ان زمان رئیس قبیله زخمی میگردد و برای انتقال جسدش، وی را در یک پارچه سفید رنگی میگذارند که بخاطر خونریزی وی، پارچه سفید با خون ان فرمانده قبیله رنگین و خیس میشود و از ان زمان چنین پرچمی نشانگر تلاش و ازادیخواهی مردم لتونی قرار گرفته است.

 

بنای ازادی در ریگا:

بنای ازادی در سال 1935 مبتنی بر مبالغی که مردم لتونی اهدا کردند، در وسط شهر ریگا پایتخت لتونی ساخته شد و همواره سمبل ازادی خواهی مردم لتونی بوده، بنوعی که در دهه 80 میلادی نیز محل تجمع مردم لتونی شده و آن تظاهرات و استقلال طلبی منجر به استقلال مجدد لتونی گردید. این بنا هم اکنون نیز محل اصلی تجمع مردم و بیان منویاتشان می باشد.

وضعیت اجتماعی لتونی:

در مورد بافت نژادی لتونی باید گفت که قریب 61 درصد مردم را لتونی ها تشکیل میدهند. ضمن انکه 26 درصد روسی و 13 درصد بقیه را هم اقلیت هایی همچون بلاروسها، اکراینی ها، لهستانیها، لیتوانی ها و غیره تشکیل میدهند. قریب 67 درصد مردم لتونی ساکن در شهرها هستند و 33 درصد نیز در روستاها ساکن میباشند. پایتخت لتونی شهر ریگا با جمعیت حدود 643 هزار نفر می باشد که شامل قریب یک سوم جمعیت لتونی است. بنا به اعلام یونسکو، ریگا یکی از میراث بشری است. شهرهای دوگاوپلیس با 87 هزار نفر، لپایا با 71 هزار نفر و جلگاوا با 62 هزار نفر شهرهای بعدی لتونی از نظر جمعیت می باشند. زبان رسمی و اکثریت مردم، زبان لتونی است اما زبانهای روسی، انگلیسی و آلمانی نیز در کشور تکلم می شود. لتونی کشوری سکولار است ولی اکثریت مردم از نظر دینی اوانجلیک لوترین و سپس کاتولیک و ارتدکس می باشند.

لتونی توجه ویژه ای در بکار گرفتن و مدیریت زنان در جامعه خود دارد. براساس امار دولتی هم اکنون 41 درصد مدیران بالای لتونیرا زنان تشکیل میدهند. این درحالی است که میزان زنان در مدیران بالای جامعه در المان 14 و در اسپانیا 22 درصد می باشد.

تعلیم و تربیت:

لتونی یکی از کشورهایی است که میزان تحصیلات در بین مردم لتونی به نسبت به دیگر کشورها بالاتر است. در سال 2013 به میزان 27 درصد مردم لتونی تحصیلات عالی داشته اند که این رقم بالاتر از متوسط کل کشورهای اتحادیه اروپا بوده است. براساس قوانین لتونی، تحصیلات ابتدایی و دبیرستان در لتونی مجانی بوده و همه دانش اموزان میتوانند به چنین تحصیلاتی بپردازند. جهت اقلیتهای موجود در لتونی همچون بلاروس، استونی، لیتوانی، لهستانی، کولی ها و روس ها مدارس خاص خودشان فراهم گردیده است.

نوع حکومت:

نوع حکومت لتونی جمهوری و دمکراسی پارلمانی است. نظام قانون گذاری آن یک مجلسی یا Unicameral  (مجلس سنا وجود ندارد) است. پارلمان لتونی دارای یکصد عضو بوده عمر هر دوره پارلمان چهار سال می باشد. پارلمان در لتونی به نام Saeimaخوانده می شود.

رئیس جمهور لتونی که مقامی تشریفاتی در لتونی دارد با رای مخفی اعضای پارلمان، با اکثریت مطلق آراء و برای مدت 4 سال انتخاب میگردد که البته برای یک دوره دیگر نیز، همان رئیس جمهور را می توان انتخاب نمود. رئیس جمهور همزمان فرمانده کل قوای ارتش لتونی نیز می باشد. او قوانین مصوب پارلمان و معاهده های کشور را امضا و ابلاغ می نماید و لتونی را در صحنه بین المللی و سازمانهای بین کشوری نمایندگی میکند. وی استوار نامه سفرای خارجی را دریافت نموده، براساس معرفی نخست وزیر، سفرای لتونی را در خارج کشور منصوب می نماید. درعین حال براساس قانون اساسی لتونی، رئیس جمهور کسی است که قدرت تعیین صلاحیت بر مصوبات مجلس را داشته میتواند آن مصوبات را وتو کند و همچنین دعوت به برگزاری یک رفراندم نماید. براساس قانون، رئیس جمهور در شرایط بسیار سخت میتواند خواهان رفراندم در شرایط خاص پارلمان لتونی گردد. اگر چنین رفراندمی برگزار شد و اکثریت مردم به ان رفراندم رای مثبت دادند، پارلمان منحل می شود والا رئیس جمهور باید استعفا دهد.

از جمله مهمترین وظائف و مسئولیت های مهم رئیس جمهور منصوب کردن فردی بعنوان نخست وزیر لتونی است که در حقیقت قدرت اجرایی را در دست داشته و رئیس دولت است. پس از این انتصاب، نخست وزیر وزیران خود را انتخاب نموده باید انان را به تصویب پارلمان لتونی برساند. براساس ماده 59 قانون اساسی، پارلمان لتونی میتواند نخست وزیر و یا هریک از وزرا را با رای عدم اعتماد خود برکنار نماید. پارلمان قوانین اصلی را تصویب میکند ضمن انکه دولت نیز مجاز به تصویب برخی مراتب می باشد. قوه قضاییه از دولت و همچنین قوه مقننه و پارلمان مستقل می باشد.

انتخابات پارلمانی هر چهارسال یکبار و در اولین روز شنبه اکتبر برگزار میگردد. مردم لتونی علاوه بر آنکه هر چهار سال یک بار اعضای پارلمان خود را از طریق رای مستقیم برمیگزینند، اعضای شورای شهرهای لتونی را که مبتنی بر تعداد شهروندان هر شهر از 7 تا60 نفر متغیر است، از طریق رای دادن انتخاب می نمایند.  

احزاب سیاسی:

 صحنه سیاسی لتونی بصورت دمکراسی پارلمانی بوده همه امور مبتنی بر رای پارلمانی می باشد و احزاب نقش قوی در صحنه سیاسی لتونی دارند. از زمان استقلال لتونی در 1918 و بالاخص پس از فروپاشی شوروی و استقلال کامل این کشور، احزاب زیادی تشکیل شده و پس از چندی از بین رفته اند. براساس قانون تنها احزابی میتوانند وارد پارلمان شوند که بتوانند حداقل پنج درصد ارای مکتسبه را اخذ نمایند.  

مهمترین احزاب حال حاضر حاضر (2023)در پارلمان لتونی عبارتند از: 

 

Name		Abbr.	Leader(s)	Ideology	Political position	MPs	MEPs	Notes
	New Unity Jaunā Vienotība	JV	Krišjānis Kariņš	Liberal conservatism, Liberalism	Centre-right	26 / 100	2 / 8	Members: V, LP
	Union of Greens and Farmers Zaļo un Zemnieku Savienība	ZZS	Aivars Lembergs	Agrarianism, Conservatism	Centre to centre-right	16 / 100	0 / 8	Members: LZS, LuV, LSDSP
	United List Apvienotais saraksts	AS	Uldis Pīlēns	Regionalism, Green conservatism	Centre	15 / 100	0 / 8	Members: LRA, LZP, LP
	National Alliance Nacionālā apvienība	NA	Raivis Dzintars	National conservatism, Right-wing populism	Right-wing to far-right	13 / 100	2 / 8
	For Stability! Stabilitātei!	S!	Aleksejs Rosļikovs	Euroscepticism, Russian minority politics	Centre	11 / 100	0 / 8
	The Progressives Progresīvie	PRO	Kaspars Briškens	Progressivism, Social democracy	Centre-left	10 / 100	0 / 8
	Latvia First Latvija pirmajā vietā	LPV	Ainārs Šlesers	Right-wing populism, Vaccine hesitancy	Right-wing	9 / 100	0 / 8
	Harmony Saskaņa	S	Jānis Urbanovičs	Social democracy, Russian minority politics	Centre-left	0 / 100	2 / 8
	Development/For! Attīstībai/Par!	AP!	Daniels Pavļuts, Ivars Ijabs	Social liberalism, Classical liberalism	Centre	0 / 100	1 / 8	Members: Par!, LA, I
	Latvian Russian Union Latvijas Krievu savienība	LKS	Tatjana Ždanoka, Miroslav Mitrofanov	Russian minority politics, Social conservatism	Big tent	0 / 100	1 / 8

  

سیاست خارجی لتونی:

لتونی که کشوری در دریای بالتیک می باشد، در سال 2003 رفراندمی برای عضویت در اتحادیه اروپا برگزار کرد که دو سوم شرکت کنندگان به این سوال رای مثبت دادند و بنابراین از سال 2004 به عنوان یک کشور عضو اتحادیه اروپا انتخاب گردید. لتونی 4 دهم درصد جمعیت اتحادیه اروپا را در خود جای داده است. این کشور توانست در سال 2015 برای اولین بار، ریاست دوره ای اتحادیه اروپا را نیز به خود اختصاص دهد. لتونی 8 کرسی نمایندگی پارلمان اروپا را به خود اختصاص داده است. این کشور در سال 2007 عضو حوزه شنگن نیز گردید. لتونی در همان سال عضویت در اتحادیه(2004)، به همراه دو کشور دیگر دریای بالتیک و نیز رومانی، بلغارستان، اسلواک و اسلونی عضویت سازمان ناتو را پذیرفت. بنابراین سیاست خارجی این کشور ساحل دریای بالتیک را باید سیاست خارجی منطبقی بر گرایش های اتحادیه اروپا و ناتو دانست.

همزمان با پایان جنگ سرد، تظاهرات ضد شوروی و ضد اشغال در لتونی اوج گرفت تا اینکه در سال 1990  استقلال لتونی از طرف مردم این کشور اعلام شد. متعاقبا در آگوست سال 1991 که استقلال لتونی رسما اعلام گردید و روسیه نیز آن را به رسمیت شناخت. در طول عمر کوتاهی که از استقلال لتونی می گذرد، این کشور روابط دیپلماتیک مستقل خود را با کشورهای زیادی برقرار کرده بنوعی که هم اکنون کشور لتونی با158 کشور رابطه دیپلماتیک داشته در37 کشوردارای سفارت است

در طی مدت کوتاه استقلال لتونی، این کشور در سازمانهای بین المللی و منطقه ای منعددی عضویت یافته که از جمله عضویت در این سازمان ها قابل ذکر است: سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا، شورای اروپا، ناتو، سازمان امنیت و همکاری اروپا(OSCE)، صندوق بین المللی پول، سازمان تجارت جهانی، فائو، سازمان جهانی کار، آنکتاد، سازمان بهداشت جهانی، بانک سرمایه گذاری نوردیک و شورای کشورهای دریای بالتیک

اقتصاد لتونی:

لتونی سرزمینی پوشیده از جنگل است بنوعی که قریب 48 درصد از زمینهایش از جنگل پوشیده شده است. همچنین 20 درصد زمینهای آن قابل کشت می باشد. زمینهای این کشور به علت مرطوب بودن و بارندگی فراوان در لتونی به آبیاری نیاز ندارند بلکه نیاز شدید به زهکشی و خروج آب از مناطق قابل کشت دارند. لتونی درعین حال، طی سالهای گذشته توجه ویژه ای به صنعتی شدن مبذول داشته است. این کشور در سال 2015 به عضویت سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه OECD   درآمد. کشور لتونی از سال 2004 به عضویت اتحادیه اروپا پذیرفته شد و از سال 2014 نیز به پول واحد اروپایی پیوست. پیشتر وهمزمان با عضویت لتونی در اتحادیه اروپا در سال 2004، موضوع پذیرش و عضویت لتونی در واحد پول اروپایی «یورو» مطرح گردید. بنابراین از همان زمان لتونی واحد پول ملی خود «لاتس lats» را به یورو پیوند زد، ضمن انکه به اتحادیه پولی و اقتصادی اروپا وارد گردید. لتونی بعد از چند سال که توانست ضوابط مرتبط با پذیرش پول یورو را در اقتصاد خود عملی سازد، از ژانویه سال 2014 واحد پول ملی خود را حذف نموده و واحد پول یورو را بعنوان پول ملی خود پذیرفت.

لتونی کشوری کوچک است که اقتصادش را مبتنی بر اقتصاد باز بنیان گذارده است. گرچه همچنان دولت بخش هایی از اقتصاد همچون جنگل ها را در اختیار خود نگه داشته است ولی تعداد زیادی از شرکت ها و بانکها مالکیت خصوصی دارند این کشور که در میانه کشورهای بالتیک قرار دارد، خاصا به رشد حمل و نقل توجه ویژه داشته و بخش حمل و نقل و ترانزیت برای این کشور حوزه دریای بالتیک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لتونی قصد دارد با توسعه شبکه توزیع شمالی موسوم به NDNحد اکثر استفاده را نموده بنادر لتونی را بهترین راه جهت اتصال به آسیای میانه و غرب اسیا همچون افغانستان از طریق روسیه، ازبکستان، قزاقستان (و مسیردیگر از دریای خزر) جلوه دهد.

در سال 2015 مهمترین بخش اقتصاد لتونی را تجارت، حمل و نقل و خدمات غذایی تشکیل میداده که قریب ربع اقتصاد لتونی را به خود اختصاص داده است. همچنین صنایع لتونی 16 درصد از مجموعه اقتصاد را در اختیار داشته است. وجود جنگلهای انبوه در لتونی باعث گردیده که صنایع چوب و جنگل رشد بسیار خوبی داشته باشد. منابع طبیعی شامل الوار، کهربا، ذغال سنگ ، سنگ آهک و دولومیت از اهمیت زیادی برخوردارند. یکی از سوغات کشور لتونی سنگهای قیمتی و خصوصا کهربا است. 

در راستای جذب سرمایه خارجی در کشور لتونی، از جمله سیاستهای ریگا استفاده از طرح اعطای اقامت در قبال خرید ملک در این کشور می باشد که موجبات ورود میلیونها دلار به بخش املاک را فراهم نموده است. توریست پذیری و آغوش باز برای جذب جهانگردان در کنار بانکداری و اقامت در برابر خرید ملک ترکیب مناسبی جهت رشد اقتصادی این کشور بوده اند.

انرژی تجدید پذیر جایگاه قابل توجهی در مصرف انرژی در لتونی دارد. در حالیکه متوسط انرژی تجدید پذیر در اتحادیه اروپا به میزان 25 درصد می باشد، 36% انرژی مصرفی در لتونی از انرژی تجدید پذیرمی باشد. این رقم در دانمارک 26، لهستان 15 و بلژیک 13 درصد می باشد

حجم عمده تجارت لتونی با کشورهای روسیه، سوئد، آلمان، لیتوانی، استونی، آمریکا، انگلستان و دیگر کشورهای اروپایی است. چین، هند و برزیل در حال افزایش روابط اقتصادی با لتونی هستند.

روابط دوجانبه ایران ولتونی:

سابقه روابط دو کشور ایران و لتونی به دهه 1920 برمی گردد. با استقلال لتونی در سال 1920، ایران نیز در 10/2/1921 استقلال لتونی را به رسمیت شناخت و چند سال بعد یعنی در سال 1926 عهدنامه مودت بین دو کشور به امضاء رسید. اما در آگوست سال 1939 با امضای معاهده عدم تعرض موسوم به روبین تروپ- مولوتوف بین روسیه شوروی و آلمان نازی، لتونی از جمله کشورهایی بود که استقلال خود را از دست داد و بنابراین روابط مستقل ایران با لتونی متوقف گردید.

فروریختن جنگ سرد زمینه اوج گیری استقلال طلبی در لتونی را فراهم نمود و این کشور در سال 1991 استقلال خود را اعلام نمود و جمهوری اسلامی ایران نیز بلافاصله در همان سال 1991 (1370 شمسی) استقلال مجدد این کشور را به رسمیت شناخت و با سفر مدیر کل وقت اروپای شرقی وزارت امور خارجه به لتونی در سال 1371 شمسی، روابط رسمی دو کشور مجدداً آغاز گردید. سفیر ایران در سوئد به عنوان سفیر اکردیته در لتونی تعیین شد و لتونی نیز در سال 1392 شمسی سفیر خود در ترکیه را به عنوان سفیر اکردیته در جمهوری اسلامی ایران معرفی و تعیین نمود.

روابط سیاسی-اقتصادی :

علیرغم آنکه هیچیک از دو کشور ایران و لتونی دارای سفارت مقیم در کشور مقابل نیستند و روابط دو کشور توسط سفرای اکردیته پوشش داده می شوند، روابط دوجانبه رشد و روند خوبی را طی کرده است. در بخش سیاسی اقتصادی رفت و امدهای دو کشور گسترش یافته و مراودات پارلمانی بین ایران و لتونی در حد قابل قبولی بوده است. دیدارهای سیاسی مقامات مختلف همچون وزیر خارجه و دیگر مقامات محقق شده است. طی این سالها بخش عمده ای از صادرات لتونی به ایران را گندم و مسلین شامل می شده است.

تشکیل سمینارهای تجاری شناخت فرصتهای تجاری یکدیگر و تبادل هیات بین اتاق های بازرگانی دو کشور از موارد مورد توجه بوده است. اتاق بازرگانی و صنایع لتونی در مارس 2016 با همکاری وزارت امور خارجه آن کشور یک میزگرد در مورد چشم اندازهای همکاری های اقتصادی با ایران را در این وزارتخانه برگزار کرد. .متعاقباً در سفر آقای دکتر ظریف وزیر امور خارجه ایران به لتونی در 13 خرداد 1395، یک هیات تجاری 70 نفره ایشان را همراهی کردند و همایش تجاری بزرگی با حضور وزرای خارجه دو کشور افتتاح و برگزار شد. برگزار کننده طرف لتونیایی، آژانس سرمایه گذاری و توسعه آن کشور بود.